Wybór lekarza, pielęgniarki, położnej POZ

W celu skorzystania z porad w ramach podstawowej opieki zdrowotnej pacjent powinien dokonać wyboru lekarza, pielęgniarki i/lub położnej.

Zgodnie z Ustawą z dnia 27 października 2017 roku o podstawowej opiece zdrowotnej pacjent ma prawo do bezpłatnego wyboru lekarza POZ, pielęgniarki POZ i położnej POZ nie częściej niż dwa razy w roku kalendarzowym. Nie ma potrzeby zgłaszać tego faktu u dotychczasowego świadczeniodawcy. Wyboru lub zmiany dokonuje się bezpośrednio u świadczeniodawcy w przychodni i nie trzeba tego faktu potwierdzać w oddziale Funduszu. W przypadku każdej kolejnej, nieuzasadnionej zmiany należy wnieść opłatę w wysokości 80 złotych. Opłatę należy uiścić na konto właściwego oddziału NFZ.

Podczas pobytu poza miejscem zamieszkania, np. na wakacjach, w delegacji, u rodziny, pacjent ma prawo do podstawowej opieki zdrowotnej w sytuacji nagłego zachorowania lub nagłego pogorszenia stanu zdrowia.

Opłaty nie pobiera się w przypadku:

• zmiany miejsca zamieszkania przez pacjenta;
• zaprzestania udzielania świadczeń opieki zdrowotnej przez wybranego lekarza, pielęgniarkę lub położną podstawowej opieki zdrowotnej;
• z powodu przyczyn powstałych po stronie świadczeniodawcy. 

Wyboru dokonuje się w imieniu własnym. W imieniu innej osoby deklaracje mogą złożyć pełnoletni opiekunowie lub opiekunowie prawni niepełnoletnich dzieci, bądź innych osób, dla których ustanowiony został opiekun. Deklarację wyboru składa się do konkretnej osoby udzielającej świadczeń: imiennie do lekarza, pielęgniarki czy położnej. Przy wypełnieniu deklaracji wyboru osoba wypełniająca powinna otrzymać do wglądu instrukcję.

Pacjent może złożyć w jednym miejscu deklarację do lekarza, a w innym do pielęgniarki czy położnej, powinien jednak rozważyć praktyczne skutki takiego wyboru.

Pacjent składający deklarację do POZ nie ma obowiązku wybrania wszystkich trzech zakresów świadczeń w tej samej przychodni.

Deklaracje wyboru złożone przed dniem 15 czerwca 2014 r., w tym wspólne dla lekarza, pielęgniarki, położnej POZ, zachowują ważność. Należy je jednak wypełnić ponownie w sytuacji, gdy deklaracja nie była złożona w imieniu własnym.
Osoby ubezpieczone w innym państwie UE, ale mieszkające w Polsce, składają deklaracje do POZ na podstawie poświadczeń wydanych przez właściwy terytorialnie oddział Funduszu. Osoby zamieszkujące w jednym z krajów EFTA, a którym Fundusz wydał formularz E109 albo E121 nie mogą złożyć deklaracji wyboru.
Listę pacjentów, którzy złożyli deklaracje, sporządza się odrębnie dla każdej osoby udzielającej świadczeń w przychodni POZ.

Kiedy pacjent zgłosi się do lekarza, pielęgniarki lub położnej POZ, do których złożył deklarację, a którzy nie pracują już w danej przychodni, świadczeniodawca nie powinien odmówić mu udzielenia świadczeń.
Jeżeli pacjent chce nadal korzystać z tej przychodni, powinien dokonać ponownego wyboru pracujących w niej lekarza, pielęgniarki lub położnej POZ.

Deklaracja dla noworodka
Jeżeli dziecko do 6 miesiąca życia nie ma nadanego numeru PESEL, może być zapisane na listę lekarza/pielęgniarki/położnej POZ na podstawie dowodu ubezpieczenia rodzica lub opiekuna prawnego. Po nadaniu dziecku numeru PESEL, najpóźniej po ukończeniu przez nie 6 miesiąca życia, rodzic powinien złożyć ponowną deklarację, ponieważ po tym czasie system informatyczny NFZ zaznaczy deklarację dziecka jako nieaktywną.

Limity osób objętych opieką
Liczba osób objętych opieką jednego lekarza nie powinna przekraczać 2500 osób.
Liczba osób objętych opieką jednej pielęgniarki nie powinna przekraczać 2500 osób.
Liczba osób objętych przez jedną położną POZ nie powinna przekroczyć 6600 osób (dziewczęta i kobiety oraz noworodki i niemowlęta obojga płci do ukończenia drugiego miesiąca życia).

Poprzez działania ukierunkowane na profilaktykę i promocję zdrowia, diagnostykę schorzeń, ale także na leczenie, zapobieganie i ograniczanie niepełnosprawności, podstawowa opieka zdrowotna ma decydujący wpływ na stan zdrowia pacjenta i jego rodziny.
Opieka w POZ sprawowana jest przez lekarza, pielęgniarkę i położną POZ oraz pielęgniarkę i higienistkę szkolną.

W ramach POZ prowadzone są między innymi:

• profilaktyka chorób układu krążenia,
• porady patronażowe,
• badania bilansowe, w tym badania przesiewowe,
• szczepienia ochronne (obowiązkowe i zalecane),
• świadczenia medycznej diagnostyki laboratoryjnej lub diagnostyki obrazowej i nieobrazowej, w tym badania finansowane w ramach budżetu powierzonego diagnostycznego,
• świadczenia opieki koordynowanej w zakresie
• diagnostyki i leczenia nadciśnienia tętniczego, niewydolności serca, przewlekłej choroby niedokrwiennej serca oraz migotania przedsionków,
• diagnostyki i leczenia cukrzycy,
• diagnostyki i leczenia astmy oskrzelowej i przewlekłej choroby obturacyjnej płuc,
• diagnostyki i leczenia niedoczynności tarczycy oraz diagnostyka guzków pojedynczych i mnogich tarczycy,
• świadczenia w ramach profilaktyki gruźlicy,
• świadczenia w Programie profilaktyki raka szyjki macicy – pobranie materiału z szyjki macicy do przesiewowego badania cytologicznego.

Badania u dzieci do 16. roku życia wykonywane są w obecności opiekunów prawnych lub faktycznych.