Refundacja leków recepturowych, czyli leków na receptę, które farmaceuta przygotowuje w aptece, stale rośnie. Szacujemy, że w tym roku przekroczy ona 700 mln zł. To środki, które musi wyłożyć Narodowy Fundusz Zdrowia, a w praktyce każdy kto płaci składkę zdrowotną. W przypadku leków recepturowych dochodzi do sytuacji, gdzie maść na trądzik potrafi kosztować więcej niż roczna terapia pacjenta z nowotworem. Kontrole NFZ potwierdzają, że na rynku leków recepturowych dochodzi do nieprawidłowości. Niektórymi sprawami zajmują się już organy ścigania. Ministerstwo Zdrowia dostrzegło to zjawisko, dlatego postanowiło uregulować rynek leków recepturowych.
Leki recepturowe: niewielki koszt dla pacjenta, ogromy dla NFZ
Narodowy Fundusz Zdrowia finansuje leki:
Pacjent za leki recepturowe płaci niewielką opłatę. Aktualnie to niewiele ponad 18 zł. Lwią część kosztów tych preparatów pokrywa za to Narodowy Fundusz Zdrowia, czyli w praktyce każdy ubezpieczony. Te sięgają nawet dziesiątek tysięcy złotych. Szacujemy, że w skali tego roku może chodzić o przeszło 700 mln zł.
Leki recepturowe: pudełko maści kosztuje NFZ więcej niż roczna terapia pacjenta z nowotworem
Lek recepturowy przygotowuje farmaceuta. Skład leku jest podany na recepcie. Następnie apteka wystawia fakturę za lek recepturowy, którą opłaca NFZ.
Ile może kosztować lek recepturowy? W tabeli pokazujemy wybrane przykłady 10 maści, za które NFZ zapłacił ponad pół miliona złotych.
Przykłady recept |
Wartość maści z jednej recepty w PLN |
Substancja czynna wchodząca w skład leku |
Recepta nr 1 - maść o działaniu przeciwbólowym |
181 379,90 |
KETOPROFENUM |
Recepta nr 2 – maść o działaniu przeciwzapalnym |
48 498,11 |
CHLORAMPHENICOLUM |
EUCERINUM |
||
HYDROCORTISONUM |
||
ACIDUM BORICUM |
||
Recepta nr 3 - maść o działaniu przeciwbakteryjnym, przeciwzapalnym, przeciwłuszczycowym |
40 502,29 |
DITHRANOLUM |
NEOMYCINI SULFAS |
||
CHLORAMPHENICOLUM |
||
SULFUR PRAECIPITATUM |
||
OLEUM LINI VIRGINALE |
||
CLOTRIMAZOLUM |
||
ERYTHROMYCINUM |
||
BENZOCAINUM |
||
HYDROCORTISONUM |
||
Recepta nr 4 - maść o działaniu przeciwbólowym |
40 009,30 |
KETOPROFENUM |
PENTRAVAN PODŁOŻE DO RECEPTURY (REC.) |
||
Recepta nr 5 - maść o działaniu przeciwbakteryjnym |
39 921,54 |
LEKOBAZA LUX (REC.) |
AQUA PRO USU OFFICINALE (REC.) |
||
ARGENTUM COLLOIDALE (REC.) |
||
Recepta nr 6 - maść o działaniu przeciwbólowym |
38 501,46 |
KETOPROFENUM |
PENTRAVAN PODŁOŻE DO RECEPTURY (REC.) |
||
Recepta nr 7 - maść o działaniu przeciwbólowym |
38 457,09 |
KETOPROFENUM |
PENTRAVAN PODŁOŻE DO RECEPTURY (REC.) |
||
Recepta nr 8 – maść o działaniu przeciwbakteryjnym |
36 946,81 |
ADEPS SUILLUS (REC.) |
LINOMAG |
||
AQUA PRO USU OFFICINALE (REC.) |
||
ARGENTUM COLLOIDALE (REC.) |
||
Recepta nr 9 - maść o działaniu przeciwbakteryjnym |
36 942,89 |
ADEPS SUILLUS |
AQUA PRO USU OFFICINALE |
||
ARGENTUM COLLOIDALE AD USUM EXTERNUM |
||
Recepta nr 10 - maść o działaniu przeciwbakteryjnym |
31 495,90 |
OLEUM LINI VIRGINALE |
ADEPS SUILLUS |
||
ARGENTUM COLLOIDALE AD USUM EXTERNUM |
||
SUMA |
532 655,29 |
|
Leki recepturowe: koszmarnie drogi skład
Patrząc na skład maści wyraźnie widać, że koszt surowców użytych do ich przygotowania jest wręcz abstrakcyjnie wysoki. Szczególnie, że chodzi o te same substancje, które znajdują się w lekach gotowych. Można je kupić w aptece od ręki za 20-30 zł. Co więcej, są to substancje znane od lat i powszechnie dostępne.
Analiza składów recept na leki recepturowe pokazuje, że najdroższymi receptami są te, które zawierają:
Leki recepturowe: nawet 2 tysiące złotych za 0,5 grama substancji użytej do przygotowania leku
Precyzyjnie przeanalizowaliśmy ceny za 1 g składników leków recepturowych, które generują najwyższe koszty. Różnice sięgają nawet 1,5 tys. zł.
Leki recepturowe: ceny surowców wypaczają rynek
Z ketoprofenu, dithranolu, hydrokortyzonu i innych surowców wykonuje się najczęściej:
Składniki używane do przygotowania leków recepturowych nie są substancjami innowacyjnymi. Przeciwnie, są znane od lat, a ich cena, zamiast spadać rośnie w niekontrolowany sposób.
Dochodzi więc do sytuacji, gdzie lek recepturowy za kilka tysięcy złotych nie różni się składem od gotowego leku, który pacjent kupi na miejscu za maksymalnie kilkadziesiąt złotych.
Za ćwierć grama hydrokortyzonu zawartego w maści przygotowanej na jedną z recept, NFZ musiałby zapłacić ponad 300 zł. Jeśli zamówimy maść o zbliżonym składzie w aptece internetowej, to jej całościowy koszt (nie tylko hydrokortyzonu) wyniesie łącznie ok. 30 zł.
W 2012 r. wartość refundacji leków recepturowych nie przekraczała 180 mln zł. Dekadę później wyniosła już ponad 550 mln zł. Co ciekawe, w tym czasie, regularnie spadała liczba pacjentów, którzy realizowali recepty na leki recepturowe. W ciągu 10 lat jest ich dokładnie o połowę mniej:
Doszliśmy więc do sytuacji, gdzie ponad trzykrotnie zwiększył się koszt refundacji leków recepturowych dla NFZ przy jednoczesnym spadku liczby pacjentów, którzy te leki kupowali.
– Miejsce leków recepturowych, które powinny stanowić uzupełnienie standardowej farmakoterapii, zostało wypaczone, a ich rola, w szczególności poziom finansowania, osiągnął nieakceptowane wartości – przyznają analitycy, którzy badają rynek leków recepturowych.
Leki recepturowe: długa lista nieprawidłowości
Lekami recepturowymi od lat interesuje się Departament Kontroli NFZ. Wątpliwości budzi przede wszystkim:
W latach 2020-2023 NFZ przeprowadził łącznie blisko 180 postępowań kontrolnych aptek i ok. 20 postępowań w obszarze ordynacji lekarskiej (wobec 57 lekarzy). Wszystkie dotyczyły leków recepturowych. Łączne skutki finansowe z tytułu wykrytych nieprawidłowości wyniosły ponad 18 mln zł.
– Większość aptek, które realizują recepty na leki recepturowe, działa prawidłowo, natomiast jak w każdym środowisku, także tu są czarne owce. Część apteki z leków recepturowych uczyniło sobie dochodowy biznes, za który płacimy wszyscy. Zauważamy również niewytłumaczalne ilości przepisywanych leków recepturowych przez niektórych lekarzy. Warto zaznaczyć, że lek recepturowy należy traktować, jako świadczenie jednostkowe, wyjątkowe i zindywidualizowane pod kątem stanu klinicznego konkretnego pacjenta – przyznają kontrolerzy NFZ.
Leki recepturowe do regulacji
Ministerstwo Zdrowia widząc nieprawidłowości w obszarze leków recepturowych i niekontrolowany wzrost cen surowców niezbędnych do przygotowania tych leków, zdecydowało o regulacji tego rynku.
Dlatego w nowelizacji ustawy refundacyjnej[1] znalazły się przepisy mówiące o ustaleniu cen maksymalnych za składniki wykorzystywane w lekach recepturowych. Listę surowców wraz z ich cenami opublikuje Narodowy Fundusz Zdrowia.
Regulacja rynku leków recepturowych nie oznacza, że NFZ przestanie w ogóle je finansować. Pozwoli jednak na urealnienie cen i wydatków, które dzisiaj ponosi Fundusz, a tak naprawdę każdy, kto płaci składkę zdrowotną.
Te środki można wydać lepiej
Znaczną część środków, które dzisiaj NFZ wydaje na leki recepturowe, może przeznaczyć na sfinansowanie rocznych innowacyjnych terapii lekowych dla osób cierpiących na nowotwór:
[1] Ustawa z 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r., poz. 1938)
Wszystkie aktualnościŚląski Oddział Wojewódzki NFZ
ul. Kossutha 13, 40-844 Katowice
tel. 800 190 590
fax 32 735 15 71
Godziny urzędowania: w dni robocze
poniedziałek - 8:00 - 18:00
wtorek - 8:00 - 16:00
środa - 8:00 - 16:00
czwartek - 8:00 - 16:00
piątek - 8:00 - 16:00
Umów wizytę w Śląskim OW NFZ w Katowicach przez Internet